Najstarsze rekordy Polski w lekkoatletyce – wyniki, które wciąż nie zostały pobite
Rekordy Polski w lekkoatletyce to oficjalnie zatwierdzone przez Polski Związek Lekkiej Atletyki (PZLA) najlepsze wyniki uzyskane przez krajowych sportowców. Historia ich dokumentowania sięga jeszcze czasów sprzed odzyskania niepodległości – zanim w 1919 roku w Krakowie powołano do życia PZLA, a rok później rozegrano pierwsze mistrzostwa Polski. Już w grudniu 1921 roku związek po raz pierwszy zweryfikował i uznał oficjalne rekordy narodowe.
Z biegiem lat pojawiały się nowe gwiazdy, technologie, metody treningowe, a jednak niektóre wyniki, zwłaszcza z lat 70. i 80., wciąż pozostają nieosiągalne. W tabelach rekordów znajdziemy osiągnięcia, które od blisko pół wieku nie zostały poprawione. Do najstarszych należą m.in. pchnięcie kulą Ludwiki Chewińskiej z 1976 roku czy rezultat Bronisława Malinowskiego na 3000 metrów z 1974 roku.
W dalszej części artykułu przyjrzymy się najstarszym rekordom Polski w lekkoatletyce – oddzielnie dla kobiet i mężczyzn (stan na sierpień 2025).
Najstarsze rekordy Polski kobiet w lekkoatletyce
Najdłużej utrzymującym się rekordem Polski wśród kobiet pozostaje rezultat Ludwiki Chewińskiej w pchnięciu kulą. Już 26 czerwca 1976 roku uzyskała imponujące 19,58 metra – wynik niepobity przez prawie 50 lat. Niewiele młodszy jest rekord Grażyny Rabsztyn na 100 metrów przez płotki – 12,36 s, ustanowiony w czerwcu 1980 roku. Z kolei Ewa Kasprzyk w 1986 roku osiągnęła 10,93 s na 100 metrów – wynik, do którego dopiero w 2023 roku zbliżyła się Ewa Swoboda, uzyskując 10,94 s.
Do niedawna na liście najstarszych rekordów figurowało także legendarne 49,29 s Ireny Szewińskiej na 400 m z igrzysk w Montrealu w 1976 roku – poprawione dopiero w 2024 roku przez Natalię Bukowiecką (wtedy jeszcze Kaczmarek). Mianowicie 27-latka została w Rzymie mistrzynią Europy w biegu na 400 metrów i pobiła przy tym blisko 48-letni rekord Polski Ireny Szewińskiej. Wówczas wynosił on 48,98 sek. Natalia ten wynik poprawiła jeszcze raz w lipcu 2024 roku, gdy w Londynie przebiegła 400 metrów w czasie 48,90.
Poniżej prezentujemy TOP 10 najstarszych rekordów Polski kobiet w konkurencjach lekkoatletycznych:
1. Ludwika Chewińska – pchnięcie kulą, 19,58 m
Rekord ustanowiony 26 czerwca 1976 roku podczas Mistrzostw Polski w Bydgoszczy.
2. Grażyna Rabsztyn – bieg na 100 metrów przez płotki, 12,36 s (+1,9 m/s)
Ustanowiony 13 czerwca 1980 roku podczas Memoriału Janusza Kusocińskiego w Warszawie.
3. Jolanta Januchta – bieg na 800 metrów, 1:56,95
Rekordowy wynik osiągnięty 11 sierpnia 1980 roku w Budapeszcie.
4. Ewa Kasprzyk – bieg na 100 metrów, 10,93 s (+1,8 m/s)
Ustanowiony 27 czerwca 1986 roku podczas Mistrzostw Polski seniorów w Grudziądzu.
5. Ewa Kasprzyk – bieg na 200 metrów, 22,13 s (+1,2 m/s)
Rekord ustanowiony 8 lipca 1986 roku podczas Igrzysk Dobrej Woli w Moskwie.
6. Agata Karczmarek – skok w dal, 6,97 m (+2,0 m/s)
Wynik uzyskany 6 sierpnia 1988 roku podczas zawodów w Lublinie.
7. Renata Katewicz – rzut dyskiem, 66,18 m
Rekord ustanowiony 7 sierpnia 1988 roku w Łodzi.
8. Lidia Chojecka – bieg na 5000 metrów, 15:04,88
Uzyskany 6 września 2002 roku podczas Internationales Stadionfest w Berlinie.
9. Anna Jesień – bieg na 400 metrów przez płotki, 53,86 s
Rekord ustanowiony 28 sierpnia 2007 roku podczas Mistrzostw Świata w Osace.
10. Małgorzata Trybańska – trójskok, 14,44 m (+1,8 m/s)
Ustanowiony 29 lipca 2010 roku podczas Mistrzostw Europy w Barcelonie.
Reklama
Najstarsze rekordy Polski mężczyzn w lekkoatletyce
Choć niektóre wyniki uzyskane przez polskich lekkoatletów wciąż figurują w tabelach od blisko pół wieku, nie wszystkie dotyczą konkurencji rozgrywanych na igrzyskach olimpijskich. Przykładem może być legendarne 7:42,4 na 3000 metrów autorstwa Bronisława Malinowskiego, ustanowione w 1974 roku – dystans ten nie jest jednak częścią programu olimpijskiego i obecnie rzadko pojawia się na światowych mityngach.
Jeśli jednak skupimy się wyłącznie na olimpijskich konkurencjach lekkoatletycznych, najstarszym aktualnym rekordem Polski wśród mężczyzn jest rezultat Malinowskiego na 5000 metrów – 13:17,69, uzyskany w 1976 roku. W tym samym roku Malinowski ustanowił również rekord kraju na 3000 metrów z przeszkodami – konkurencji, z którą był mocno utożsamiany przez całą karierę.
Zdecydowanie bardziej rozpoznawalny i symboliczny jest rekord na 100 metrów – 10,00 s autorstwa Mariana Woronina, uzyskany w czerwcu 1984 roku. Ten legendarny czas, pierwszy w Europie na granicy „złamania bariery 10 sekund”, przez dekady był wzorem szybkości dla kolejnych pokoleń sprinterów.
Lata 70. przyniosły jeszcze trzy inne wiekowe rekordy: dwa kolejne należą do Malinowskiego – na 5000 m i 3000 m z przeszkodami – oraz wynik Jerzego Kowola na 10 000 metrów. Z kolei w latach 80. błyszczał Zdzisław Hoffmann, który w 1985 roku w Madrycie osiągnął 17,53 m w trójskoku – wynik do dziś nieosiągalny.
Poniżej prezentujemy TOP 10 najstarszych rekordów Polski mężczyzn w konkurencjach olimpijskich:
1. Bronisław Malinowski – bieg na 5000 metrów, 13:17,69
Ustanowiony 5 lipca 1976 roku podczas mityngu DN Galan w Sztokholmie (Szwecja).
2. Bronisław Malinowski – bieg na 3000 metrów z przeszkodami, 8:09,11
Rekordowy czas uzyskany 28 lipca 1976 roku podczas Igrzysk Olimpijskich w Montrealu (Kanada).
3. Jerzy Kowol – bieg na 10 000 metrów, 27:53,61
Ustanowiony 29 sierpnia 1978 roku podczas Mistrzostw Europy w Pradze (Czechosłowacja).
4. Marian Woronin – bieg na 100 metrów, 10,00 s (+2,0 m/s)
Legendarny wynik z 9 czerwca 1984 roku podczas Memoriału Janusza Kusocińskiego w Warszawie.
5. Zdzisław Hoffmann – trójskok, 17,53 m (+1,6 m/s)
Rekord ustanowiony 4 czerwca 1985 roku podczas zawodów w Madrycie (Hiszpania).
6. Artur Partyka – skok wzwyż, 2,38 m
Wynik uzyskany 18 sierpnia 1996 roku na mityngu w Eberstadcie (Niemcy).
7. Sebastian Chmara – dziesięciobój, 8566 punktów
Rekordowy wynik z 17 maja 1998 roku w Murcji (Hiszpania).
8. Sztafeta 4 × 400 m – czas 2:58,00
W składzie: Piotr Rysiukiewicz, Tomasz Czubak, Piotr Haczek, Robert Maćkowiak.
Rekord ustanowiony 22 lipca 1998 roku podczas Igrzysk Dobrej Woli w Nowym Jorku (USA).
9. Tomasz Czubak – bieg na 400 metrów, 44,62
Ustanowiony 24 sierpnia 1999 roku podczas Mistrzostw Świata w Sewilli (Hiszpania).
10. Marcin Urbaś – bieg na 200 metrów, 19,98 s (+1,7 m/s)
Historyczny wynik osiągnięty 25 sierpnia 1999 roku podczas Mistrzostw Świata w Sewilli (Hiszpania).
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Jaki jest najstarszy rekord Polski wśród kobiet?
Najstarszym rekordem Polski kobiet w lekkoatletyce pozostaje pchnięcie kulą Ludwiki Chewińskiej – 19,58 metra, uzyskane 26 czerwca 1976 roku podczas Mistrzostw Polski w Bydgoszczy. Wynik ten pozostaje niepobity od prawie 50 lat i obecnie żadna polska zawodniczka nie zbliża się do tej granicy.
Jaki jest najstarszy rekord Polski wśród mężczyzn?
W konkurencjach olimpijskich najstarszym aktualnym rekordem mężczyzn jest bieg na 5000 metrów – 13:17,69 autorstwa Bronisława Malinowskiego, uzyskany 5 lipca 1976 roku w Sztokholmie. Co ciekawe, Malinowski w tym samym roku ustanowił również rekord kraju na 3000 metrów z przeszkodami. Jeśli jednak brać pod uwagę wszystkie konkurencje (także nieolimpijskie), absolutnie najstarszym rekordem jest jego czas 7:42,4 na 3000 metrów z 1974 roku – dystansu, który obecnie bardzo rzadko pojawia się w zawodach.
Dlaczego niektóre rekordy Polski przetrwały tak długo?
Czynników jest wiele. W latach 70. i 80. polska lekkoatletyka przeżywała złoty okres – zawodnicy korzystali z intensywnych, często ekstremalnych metod treningowych, a także z centralnie sterowanego systemu szkolenia. Nie bez znaczenia były także inne realia dopingowe czy technologiczne. Dodatkowo niektóre konkurencje, jak np. pchnięcie kulą kobiet czy trójskok, nie są dziś w Polsce tak popularne, więc brakuje następczyń o podobnym potencjale.
Czy to możliwe, że rekord Chewińskiej lub Woronina zostanie w końcu pobity?
Teoretycznie – tak. W praktyce – bardzo trudno. Przykład Ewy Swobody pokazuje, że polskie sprinterki są coraz bliżej legendarnego czasu Ewy Kasprzyk. Ale rekord Woronina to już kwestia z pogranicza mitu – dotychczas nikt w Polsce nie zbliżył się do granicy 10,00 s na 100 metrów. Podobnie jest z rekordem Chewińskiej – pchnięcie kulą powyżej 19 metrów to dziś w Europie rzadkość.
Dlaczego rekordy mężczyzn z lat 90. wciąż są aktualne?
To był czas wyjątkowo silnej generacji – nazwiska takie jak Partyka, Chmara, Czubak, Urbaś czy Maćkowiak to europejska, a czasem światowa czołówka tamtego okresu. Współcześnie w tych konkurencjach mamy mniej zawodników na tak wysokim poziomie, a same konkurencje są często bardziej obsadzone międzynarodowo, co utrudnia osiąganie rekordowych wyników.
Czy rekordy są regularnie weryfikowane przez PZLA?
Tak, Polski Związek Lekkiej Atletyki prowadzi aktualną ewidencję rekordów krajowych. Każdy nowy wynik musi zostać zatwierdzony zgodnie z procedurą – wymagana jest odpowiednia dokumentacja pomiaru, warunków wiatrowych (w konkurencjach biegowych i skokach), testy antydopingowe oraz obecność certyfikowanych sędziów.
