Statystyka w zakładach bukmacherskich

Co w bukmacherce możemy „mierzyć” przy pomocy statystyki?

Odpowiedź na to pytanie można zawrzeć w następującym stwierdzeniu: wszystko, co w obrębie danej dyscypliny sportowej można przełożyć na liczby, podlega obróbce statystycznej. Innymi słowy, każdy parametr (czasem nawet najbardziej abstrakcyjny) może posłużyć nam do określenia szans zaistnienia konkretnego wydarzenia. Weźmy np. pod uwagę najpopularniejszy sport na świecie, czyli piłkę nożną, poczynając od liczby goli, poprzez ilość żółtych kartek, a skończywszy na tym, która drużyna rozpocznie mecz.

O ile ostatni parametr można uznać za czysto losowy, w końcu to rzut monetą, to praktycznie wszystkie inne zależą od czynnika ludzkiego. Nie zmienia to faktu, że prowadzenie lub przeglądanie statystyk ma swój wymierny charakter, nie tylko w możliwości przewidzenia, z mniejszym lub większym błędem, danego zdarzenia, ale również pozwala na usystematyzowanie podejścia do zakładów wzajemnych.

Wróćmy do pytania: co możemy mierzyć? Poniżej zestawiamy najczęściej badane parametry, które pomagają zawodowym graczom w ich codziennej grze. Wartości te podzielimy na dwie grupy: zależne od osób biorących bezpośredni udział w danym spotkaniu oraz te, na które wpływ mają czynniki zewnętrzne, niezależne od czynnych uczestników wydarzenia.

Parametry zależne od biorących udział w spotkaniu sportowym

• liczba strzelonych bramek lub uzyskanych punktów – na te dane można patrzeć z perspektywy jednego spotkania, całego sezonu lub nawet kilku lat. Można rozpatrywać wszelkiego rodzaju wydarzenia: spotkania towarzyskie, ligowe lub turniejowe. Ponadto, równie dobrze można badać ilość strzelonych bramek/zdobytych punktów przez konkretnych zawodników, jak również przez cały zespół w danej części spotkania (połowie, kwarcie, tercji itd.).
• zwycięstwa/remisy/porażki – określane są zbiory wyników zależnych od rodzaju wydarzenia (liga, spotkania towarzyskie itd.), miejsca (u siebie lub na wyjeździe), historii współzawodnictwa pomiędzy konkretnymi drużynami oraz statystyki dotyczące wyników pojedynczych zespołów.
• parametry dodatkowe – wszelkiego rodzaju wielkości towarzyszące spotkaniom. Mogą być brane pod uwagę ilości: rzutów wolnych, karnych, rożnych, żółtych kartek itd. dotyczące konkretnej drużyny czy zawodnika.
• skuteczność zawodników biorących udział w spotkaniu – podliczamy ilość poprawnie wykonanych rzutów wolnych, karnych itd. w odniesieniu do każdego uczestnika wydarzenia sportowego.
• ilość czasu spędzanego na boisku przez zawodników – ważne są również decyzje trenerów, które niejednokrotnie są powtarzalne – przede wszystkim w koszykówce, gdzie uczestnicy spotkania są w miarę regularnie umieszczani na ławce.

Parametry niezależne od bezpośrednich uczestników spotkania

• wszelkiego rodzaju wydarzenia poza boiskiem/kortem/halą, które mają wpływ na poprawę lub obniżenie kondycji całego zespołu – kontuzje, problemy finansowe, etap rozgrywek (początek lub koniec sezonu) oraz przetasowania kadrowe (sprzedaż lub kupno nowych zawodników, zmiana trenera itd.).
• czynniki związane z parametrami atmosferycznymi – nietrudno stwierdzić, że na grę na odkrytych stadionach/kortach wpływ mogą mieć warunki pogodowe.

Powyższe parametry brane są pod uwagę przez samych bukmacherów (przy doborze kursów) oraz przez zawodowych graczy zakładów wzajemnych. Nie są to wszystkie czynniki, które mają wpływ na wydarzenie sportowe, jednak naszym zdaniem są wystarczające, by z ich pomocą znacznie zwiększyć szanse na poprawny typ. Jeśli szukacie najlepszych typów, to możecie je znaleźć na przykład w STS Zakłady Bukmacherskie. W STS ponadto będziecie mogli skorzystać z wysokich kursów online i świetnych bonusów zwiększających szanse na ogranie buka.

Oczywiście parametry te same w sobie nie powiedzą nam wiele. W tym miejscu należy coś z nimi zrobić, by były miarodajne oraz dawały pewien ogląd na możliwe scenariusze. Warto również zdać sobie sprawę z fundamentalnej cechy analizy statystycznej: im więcej posiadamy danych określonego typu (nasza próbka jest duża), to wnioski płynące z takowej analizy obarczone będą mniejszym błędem. Innymi słowy, zebranie danych z kilku spotkań nie powie nam prawie nic na temat tego, co może się wydarzyć. Przejdźmy więc do zaprezentowania narzędzi, które oferuje matematyka i które przy rozsądnym stosowaniu mogą znacznie zwiększyć nasze szanse na wygranie z bukmacherem.

Narzędzia analizy statystycznej w zakładach bukmacherskich

Cytowane przez nas narzędzia statystyki matematycznej przedstawione będą w sposób czysto opisowy, więc zainteresowanych czytelników odsyłamy do bardziej specjalistycznej literatury ogólnodostępnej, czy to formie papierowej czy elektronicznej. Zaczniemy od elementarnych metod obróbki danych liczbowych, jakimi są średnie.

Średnie – najczęściej stosowane to arytmetyczna, mediana, dominanta oraz średnie ważone. Te funkcje opisują zachowanie się parametru, który pozwala na określenie wyniku (lub zbioru wyników), wokół którego skupia się najwięcej danych wejściowych.

• Przykład: Legia Warszawa LOTTO Ekstraklasa 2017/2018 mecze pierwszej części sezonu rozegrane u siebie, liczba strzelonych bramek (kolejno): 1,2,3,2,1,1,2,1,3 oraz 0. Średnia arytmetyczna wynosi 1.6 bramki na spotkanie i mówi nam, ile Legia strzelała średnio goli w każdym meczu u siebie. Mediana należy do zbioru {1,2} i oznacza dokładnie tyle, że liczba celnych trafień, równa 1 lub 2, jest najlepszym pod względem optymalności wynikiem.

Dominanta, w tym przypadku wynosi jeden gol i oznacza, że właśnie ta liczba bramek padała najczęściej (zdominowała zbiór wyników). Średnie ważone można rozpatrywać z różnymi wagami, stąd w tym miejscu nie podamy żadnego konkretnego wyniku. Średnie powinny być tylko punktem wyjścia dla dalszych, bardziej miarodajnych metod.

Rozkłady prawdopodobieństwa: jesteśmy w stanie obliczyć prawdopodobieństwo uzyskania wszystkich wartości danego wydarzenia (możemy obliczyć szanse na uzyskanie danej ilości bramek w kolejnym spotkaniu) przy pomocy rozkładu Poissona. Jedyne czego potrzebujemy, to informacje na temat średniej wartości danego wydarzenia (np. średnia liczba goli strzelonych na wyjeździe w danym czasie przez konkretną drużynę).

Bardziej dokładnych wyników może dostarczyć nam inny rozkład prawdopodobieństwa – rozkład normalny. O ile metoda Poissona korzysta jedynie ze średniej, to rozkład normalny wymaga również pojęcia odchylenia standardowego – wielkości mówiącej, jak daleko od średniej rozrzucone są inne wartości.

Modele matematyczne związane z konkretną dyscypliną sportową: w skład tego działu wchodzą wszelkie metody pozwalające na szacowanie prawdopodobieństwa w danej dziedzinie sportowej. Najpopularniejsze to właśnie rozkłady Poissona dla piłki nożnej oraz modele dotyczące tenisa ziemnego.

W drugim przypadku teoria rozbudowana jest na tyle, by można było uzyskiwać wzory na szanse wygrania części spotkania (gema lub seta). Wykorzystywane są tutaj pojęcia z dziedziny procesów stochastycznych – polecamy bardzo zaawansowanym matematycznie graczom.

Modele oparte na metodach Monte Carlo: przybliżanie interesujących nas wielkości poprzez zastosowanie generatorów liczb pseudolosowych.

Modele oparte na programach komputerowych: przede wszystkim algorytmy oparte na sztucznej inteligencji – symulującej zachowania ludzi. W sieci dostępnych jest kilka tego typu metod opartych na sieciach neuronowych, które mogą „rozumować” na podobieństwo człowieka – wnioskują przy braku wszystkich danych.

Oczywiście istnieją gracze, którzy wykorzystują bardziej skomplikowane narzędzia, będące połączeniem powyższych. Musimy jednak zrozumieć, że świat bukmacherki nie mieści się w zbiorze nawet dużej ilości liczb – przypominamy, że czynnik ludzki nie daje się zawrzeć w żadnej teorii matematycznej. Jednak, by chcieć zarabiać duże pieniądze, prędzej czy później musimy sięgnąć po statystykę – mniej lub bardziej zaawansowaną.

Na koniec chcielibyśmy podać jeszcze jedno narzędzie spoza kręgu matematyki, które może być przydatne w zakładach wzajemnych. Dotyczy ono bardziej psychologicznego podejścia do gry, zarówno bywalców kolektur, ale przede wszystkim samych bukmacherów.

Modele behawioralne – innymi słowy, świat sportu oraz zakładów wzajemnych nie jest rządzony poprzez racjonalne rozumowanie. Dla przykładu: bukmacher, który zdaje sobie sprawę z prawdziwego kursu, wystawi taki, jaki przeważa na rynku zakładów. W przeciwnym razie może doprowadzić do zaistnienia niesprzyjających dla niego wydarzeń, np. surebetów. Sami gracze także nie postępują logicznie, gdyż w swojej codziennej grze kierują się przede wszystkim emocjami.

Podsumowując, by zarabiać regularnie duże pieniądze w grach wzajemnych, należy posiadać wiedzę sportową, korzystać z dobrodziejstw królowej nauk oraz po trochu być psychologiem.

Podstawowe parametry dla własnych statystyk bukmacherskich

Przedstawimy teraz podstawowe pojęcia, które są niezbędne każdemu dobremu typerowi. Są to wskaźniki statystyczne, które w indywidualny sposób charakteryzują naszą skuteczność w zakładach wzajemnych oraz dają nam ogólny widok na typy, które obstawiamy. Pokrótce o każdym z nich:

• Yield i zysk – pierwszy parametr mówi o tym, ile procentowo zarobiliśmy na zakładach. Dokładniej jest to stosunek zysku (różnica pomiędzy wygranymi pieniędzmi a włożonymi na zakłady) do kapitału, który posłużył nam w dotychczasowej grze. Drugi określa nasze całkowite przychody. Liczby te są dość istotnymi informacjami mówiącymi nam, na ile nasze typowanie jest zyskowne – czy jesteśmy na plusie, czy wykazujemy straty. W naszych notatkach ujęte mogą być w obrębie czasowych zakładów (tygodniowych, miesięcznych itd.) oraz powinny podliczać nasz całkowity bilans we wszystkich grach. Na przykład wyłożyliśmy 200 zł na dwadzieścia zakładów, wygraliśmy 220 zł, skąd Yeld=(220-200)/200=10% oraz zysk=220-200=20 zł.
• Skuteczność – nie powinno nikogo dziwić, że ten parametr, określający jaką częścią wszystkich zakładów w obrębie danego odcinka czasowego, dyscypliny sportowej lub konkretnych typów stanowią zakłady poprawnie wytypowane, ma dla nas duże znaczenie. Nasze zapiski powinny zawierać cykliczne określenie skuteczności typów. Ma to na celu korygowanie podejścia do zakładów – określenie czy dane wydarzenia sportowe są dla nas korzystne oraz czy potrafimy dobrze typować. Na początku nie powinniśmy się zbytnio przejmować słabą skutecznością, powinna się ona zwiększać wraz z doświadczeniem w zakładach wzajemnych.

• Sposób stawkowania – odpowiednia wysokość zakładów, stosowana w kolejnych typach, to strategia zapewniająca minimalizowanie potencjalnych strat. Gracz w odpowiedzialny sposób podchodzący do zakładów wzajemnych powinien uwzględniać w swoich zapiskach odpowiednią do danego typu metodę stawkowania. Należy brać pod uwagę każdy etap (jeżeli systemy są etapowe), by uniknąć ewentualnych pomyłek i w pełni kontrolować wydawane kwoty pieniężne.
• Dyscypliny sportowe oraz rodzaj rozgrywek – jeżeli zajmujemy się typowaniem kilku rodzajów sportów, to należy to uwzględnić. Ważne jest także, by pamiętać o rodzaju spotkań – mecze ligowe, pucharowe czy mistrzostwa.
• Miejsce i czas wydarzenia sportowego – czy są to wydarzenia u siebie/na wyjeździe oraz etap rozgrywek: początek, środek czy końcówka. Ważne jest także, czy same spotkania rozgrywane są po ewentualnej przerwie lub w pewnym ciągu, który może wpłynąć na kondycję zawodnika/drużyny.

• Charakterystyczne cechy konkretnego zakładu – o ile jesteśmy już w miarę ogarniętymi graczami, możemy pokusić się o wyszukiwanie specjalnych typów zakładów – surebetów oraz valuebetów.
• Współczynnik p*k – typując dane wydarzenie sportowe, stajemy przed dylematem oszacowania własnego prawdopodobieństwa (p) danego wydarzenia. Nie powinniśmy sugerować się danymi dostarczanymi przez bukmachera – dla operatorów zakładów sportowych ważne są zyski i sprowadzenie gracza do pozycji, w której kurs (k) jest nieatrakcyjny – zaniżony. Typując we własnym zakresie szanse typu (p), powinniśmy następnie sprawdzić, jaką wartość przyjmuje wyrażenie p*k (k – kurs narzucony przez kolekturę jest obciążony marżą). Jeżeli wyjdzie nam liczba większa niż 1, to uzyskujemy tzw. valuebet – coś bardzo pożądanego w świecie zakładów wzajemnych. Taka sytuacja pozwala uzyskać przewagę nad bukmacherem i, co za tym idzie, większe szanse na zysk.

W zależności od wydarzenia, które typujemy (o ile uzyskujemy valuebet lub nie), w naszych notatkach powinna znaleźć się informacja, czy rzeczywiście udało nam się lepiej oszacować szanse wydarzenia niż bukmacherowi. Pozwoli nam to na stwierdzenie w jakich typach jesteśmy dobrzy i jaka forma rozgrywek jest dla nas najlepsza.

Indywidualnie można rozszerzyć powyższe o wiele innych parametrów. Uważamy jednak, że wspomniane wystarczy na początek naszej przygody z zakładami wzajemnymi. W miarę nabierania doświadczenia będziemy zapewne dokładać nowe informacje istotne dla naszego stylu gry.

Statystyki bukmacherskie: dlaczego warto je prowadzić

Takie informacje mogą posłużyć nam w budowie modelu/systemu matematycznego, który pozwoli nam na szukanie typów z najlepszymi perspektywami. Jednakże, gdyby tylko matematyka wystarczała, zakłady wzajemne nie miałyby większego sensu, przynajmniej dla bukmacherów – proste obliczenia i mielibyśmy najbardziej prawdopodobny scenariusz danego wydarzenia. Warto więc pamiętać, że to, co napędza tę formę gry pieniężnej, to czynnik ludzki, a właściwie jego nieprzewidywalność.

Wydarzenia sportowe bogate są w niespodzianki – lider przegrywa z dużo niżej klasyfikowanym zespołem, o wyniku spotkania decyduje jeden punkt czy czołowy zawodnik doznaje w ostatniej chwili kontuzji, co przekłada się na końcowy rezultat. Takie wydarzenia można przewidzieć (przynajmniej z jakimś prawdopodobieństwem), odpowiednio przygotowując się przed interesującym nas spotkaniem. Dlatego prowadzenie własnych notatek, dotyczących tego typu wydarzeń, może nam tylko pomóc w poprawnym obstawianiu.

Własne statystyki bukmacherskie: jakie dają korzyści?

Już na początku gry u bukmachera powinniśmy wyrobić w sobie nawyk uporządkowanego doboru typów. Nie możemy obstawiać „jak leci”, tylko w sposób rozważny wyszukiwać spotkania. Taka strategia pozwoli nam na bardziej efektywne wyszukiwanie wartościowych i dobrych zakładów. Własne notatki to najlepsza droga do osiągnięcia tego celu. Nie tylko pozwolą nam stwierdzić, jak dobrym typerem jesteśmy, ale również wyrobić w sobie pewnego rodzaju obiektywizm, podczas gdy sugerowanie się tylko i wyłącznie kursami wystawianymi przez bukmachera prędzej czy później doprowadzi nas do bankructwa.

Kolektury sportowe mają na co dzień tysiące zakładów, nam wystarczy kilka. Lepsze oszacowanie prawdopodobieństwa wydarzenia to prosta droga do zysku. Możemy brać pod uwagę więcej parametrów niż kolektury sportowe, gdyż zamierzamy specjalizować się w maksymalnie dwóch dyscyplinach. Nawet nietrafione typy mogą nas wiele nauczyć. Stwierdzenie dlaczego nam nie wyszło może posłużyć w przyszłości jako punkt odniesienia do lepszego określenia możliwych scenariuszy spotkania. Własne notatki to nie tylko zapis historyczny, ale również obiektywne narzędzie, służące do typowania przyszłych wydarzeń sportowych.