Hazard w kulturze i sztuce
W książkach znajdziemy historie ludzi, którzy kochali hazard albo których życie z powodu słabości do gier uległo załamaniu.
Jest muzyka oddająca nastroje i emocje związane z grami. W drugiej połowie XX wieku działał też polski artysta, Ryszard Winiarski, który wprowadził prawdziwie hazardową rozgrywkę do procesu tworzenia swoich dzieł sztuki.
Gry losowe towarzyszą człowiekowi od początku jego istnienia. Są teorie naukowe, które mówią, że to właśnie dzięki grom powstała cała ludzka kultura, jako ta dziedzina życia, która nie jest niezbędna do przetrwania, lecz ma sprawiać człowiekowi przyjemność i rozładowywać rozmaite emocje. Hazard był popularną rozrywką już w starożytności, nic więc dziwnego, że na przestrzeni wieków pojawiał się w wielu dziełach sztuki i wytworach kultury.
Wystarczy prześledzić literaturę piękną, by zobaczyć, jak wielki wpływ na nią miały doświadczenia hazardowe pisarzy. Fiodor Dostojewski jedną z powieści uczynił wręcz psychologicznym portretem patologicznego hazardzisty, wzorując się na samym sobie. To powieść zatytułowana „Gracz”. Aleksander Puszkin natomiast w „Damie pikowej” opisał historię mężczyzny, który za wszelką cenę usiłuje odkryć system pozwalający zawsze wygrywać w karty. Swojej idee fixe podporządkowuje nawet życie prywatne i miłość.
Cygara, pieniądze – i filmy
Atmosfera charakterystyczna dla kasyn, zwłaszcza tych z pierwszej połowy XX wieku – ciężka, duszna, pełna dymu z cygar, ale i wyczuwalnego napięcia związanego z wysokimi stawkami rozgrywek – inspirowała wielu reżyserów do osadzania w niej fabuł filmowych. W kasynie rozgrywała się więc jednak z części przygód agenta Jamesa Bonda, o właścicielu kasyna opowiada kultowa „Casablanca” z 1943 r., a atmosferę Las Vegas świetnie oddaje seria gangsterskich filmów o przygodach Danny`ego Oceana, zapoczątkowana fabułą „Ocean`s 11” z Frankiem Sinatrą w roli głównej. Więcej na temat filmów o hazardzie przeczytasz tutaj i tutaj.
Wiele utworów muzycznych także nawiązuje do hazardowych rozgrywek. Mamy „Black Jack” Ray`a Charlesa, „Casino Boogie” Rolling Stones, “The Gambler” Kenny`ego Rogersa czy “Leavin` Las Vegas” Sheryl Crow. O hazardzie pisał też w swoich piosenkach Bob Dylan (choćby w “Lily, Rosemary and the Jack of Hearts”), równie chętnie śpiewał o nim Frank Sinatra, który zresztą kilkakrotnie w filmach odtwarzał role hazardzistów.
Malarz, którzy rzucał kostką
Bardzo ciekawym przykładem artystycznej inspiracji hazardem jest twórczość polskiego artysty Ryszarda Winiarskiego. Tworzył w latach 60. i 70. XX wieku, a obrazy malował zgodnie z tym, co wskazał mu los. Dzielił płótno na kwadraty i… rzucał kostką. Gdy wypadała liczba parzysta – malował mały kwadrat na czarno, przy nieparzystej pozostawiał pole białe. W ten sposób powstawały graficzne, zwracające uwagę dzieła. Patrząc na nie wydaje się, że artysta musiał mieć jakiś przemyślny wzór, którym kierował się zamalowując określone fragmenty, tymczasem nie, wszystko zależało od przypadku, od losu.
Winiarski zamienił swoją twórczość w klasyczny hazard i poddał się jego regułom. Co jakiś czas utrudniał sobie zasady, dodawał kolory, czasem trzeci wymiar. Potem wracał do podstaw – puste pola, dwa kolory: czarny i biały, oraz kostka w dłoni artysty.
Hazard inspirował i inspiruje. Jest tak nieprzewidywalny, a jednocześnie przepełniony emocjami, że artyści doskonale go wyczuwają, widzą potencjał, dzięki któremu można tworzyć, opowiadać wciągające historie o ludziach i ich zaskakujących zachowaniach, komponować emocjonalną muzykę. W zasadzie w każdej z dziedzin sztuki można znaleźć dzieła inspirowane jeśli nie samymi grami losowymi, to na pewno atmosferą, która się z nimi wiąże.
